Ўзлари ўтирган шохга болта уриб… Россия меҳнат муҳожирларини бездирмоқда
Меҳнат муҳожирлари сони камайиб бораётган пайтда рус расмийлари уларга босимни кучайтиришмоқда.
Россия Давлат Думасида полиция органларига чет эл фуқароларини Россиядан чиқариб юбориш (депортация қилиш) ҳуқуқини берувчи қонун лойиҳасини биринчи ўқишда қабул қилинди. Бугунги кунда бундай ваколатга фақат суд ва чегара хизмати эга. Бу қадам мамлакатда меҳнат қилаётган миллионлаб меҳнат муҳожирларининг ҳуқуқини камситувчи ва уларнинг аҳволини оғирлаштирувчи янги босқични бошлаб бериши мумкин.
Янги қонун лойиҳасида депортация қилиниши ҳақида қарор чиқарилган ёки Россияда яшаш учун берилган рухсатномаси бекор қилингандан кейин мамлакатда қолиб турган хорижликлар учун алоҳида режим киритилмоқда. Бундай хорижликлар кўчмас мулк ва транспорт воситаларини сотиб олишдан маҳрум қилинади.
Шунингдек улар машина ҳайдаш, банклардан қарз олиш, Россия бўйлаб эркин ҳаракатланиш, ҳатто турмуш қуриш ҳуқуқидан маҳрум қилинадилар. Улар янги банк ҳисобини оча олмайдилар, бунгача очилган ҳисобларидан эса бир ойда 30 минг рублдан ортиқ маблағ сарфлашлари тақиқланади. Бундан ташқари улар доимий равишда полицияга геолокация орқали ўзларининг қаерда экани тўғрисида маълумот бериб туришлари шарт бўлади.
Ушбу қонун қабул қилинишининг афзаллиги сифатида чет эл фуқароларини депортация қилиш билан боғлиқ вақт ва ҳаражатларни тежаш мумкинлиги кўрсатилган. Афтидан лойиҳа муаллифлари ва унга овоз берган депутатларни Россиянинг ташқи дунёдаги обрўси, меҳнат муҳожирларининг бу мамлакатга келтираётган фойдаси қизиқтирмайди, шекилли.
Бусиз ҳам сўнгги ойларда муҳожирларга босим кучайиши натижасида Россияни тарк этиб, уйига қайтаётган ёки ишлаш учун Европа давлатларига кетаётганлар сони ортиб бормоқда. Жумладан, бу жараён Ўзбекистон ва Қирғизистонда кузатилмоқда.
Ўзбекистон Ташқи меҳнат миграцияси агентлигининг бўлим бошлиғи Алишер Рўзиевнинг тахмин қилишича, яқин вақтларда Ўзбекистондан Россияга кетаётган меҳнат мигрантлари оқими камайиши мумкин. Бунга сабаб сифатида мулозим Ўзбекистоннинг ўзида ҳам қурилиш соҳаси жадал ривожланаётгани, иш ҳақи эса айрим ҳолларда Россиядаги иш ҳақи билан рақобатлаша олишини кўрсатган.
Рўзиев 18-июн куни ўтказилган меҳнат миграцияси масалаларига бағишланган видеоконференцияда Ўзбекистондаги баъзи йирик қурилиш объектларида ишчиларга ойига 500-600 доллар атрофида маош берилаётганини айтди. Унинг маълум қилишича, сўнгги икки йилда агентлик мамлакат фуқароларини Европада иш билан таъминлашга эътибор беряптики, бу ҳам одамларни Россияда ишлашдан воз кечишга туртиши мумкин. Чунки у ерда меҳнат шароити анча яхши, маошлар эса сезиларли даражада катта. Европа давлатлари валюталари эса рублга қараганда анча кучли ва барқарор.
Аввалроқ Ўзбекистон президентининг матбуот котиби Шерзод Асадов сўнгги саккиз йил ичида Россияда ўзбекистонлик меҳнат муҳожирлари сони 4-6 миллиондан 1 миллионга камайганини билдирган. Май ойида Ўзбекистонга келган Россия президенти Владимир Путин ҳам шундай рақамни келтирган.
Путин Тошкентга сафари чоғида Россия давлати муҳожирларнинг иқтисодий тараққиётга қўшаётган ҳиссасини қадрлаши ва уларга муносиб меҳнат шароити яратиш учун барча зарур ишларни қилаётганини иддао қилган. Амалда эса буннинг тескариси бўляпти.
Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев раҳбарлигида жорий йилнинг 10-майида ўтган видеоселектор йиғилишида 2024-йилнинг биринчи чорагида 58 минг нафар одам меҳнат миграциясидан қайтиб келган бўлса, фақат апрел ойида 57 минг нафар фуқаро қайтиб келгани маълум қилинган. Йил охиригача эса яна 250-300 минг кишининг қайтиб келиши тахмин қилинмоқда.
Шундай аҳвол Қирғизистонда ҳам кузатилмоқда. Турли маълумотларга кўра, йил бошидан бери 300 мингга яқин қирғизистонлик меҳнат миграциясидан уйига қайтиб кетган. Уларнинг аксарияти Россиядан келгани маълум. Бугунги кунда Қирғизистонда ҳам қурилиш ишлари жадаллик билан ривожланиб, бошқа соҳаларда ҳам ишчи кучига талаб ортиб бормоқда.
Москва яқинидаги Крокус ситидаги террорчилик ҳужумидан сўнг асосий босимга Тожикистон фуқаролари учраётган бўлсада, қанча тожик муҳожири ўз ватанига қайтгани ҳақида маълумотлар ошкор қилинмаган. Камига, шунча муаммоларга қарамай, сўнгги бир неча ой мобайнида 50 мингга яқин тожикистонлик Россия паспортини олган. Бу ҳолат тожикларнинг ўз юртларидаги аҳвол жуда оғирлиги билан тушунтирилади.
Оқбура, Бишкек.
Расм интернетдан олинди
