Қирғизистоннинг 4 компанияси АҚШ санкциялари рўйхатига киритилди
Бу ширкатлар қўйилган тақиқларга қарамай, Россия билан ҳамкорлик қилишда айбланмоқда.
АҚШ молия вазирлиги тарқатган хабарга кўра, бу чоралар катта еттилик (G7) давлатларининг 2023 йилнинг 19-майида қабул қилган қарорлари асосида, Россиянинг ҳарбий салоҳияти ва армиясини қўлловчи маҳсулотларнинг у ерга етказиб берилишини олдини олиш учун кўрилмоқда. Санкцияларнинг мақсади – Россиянинг иқтисодий имкониятларини камайтириб, унинг иқтисодиётини таназзулга олиб келиш, уни халқаро молиявий тизимдан чиқариб, фазони ўрганиш, мудофаа соҳасида зарур бўлган янги технологиялардан маҳрум қилишдир.
Санкция рўйхатига RM Design and Development МЧЖ, «Прогресс Лидер» МЧЖ, «ГТМЭ Технологиялар» ёпиқ турдаги ҳиссадорлик жамияти ва «Карголайн» МЧЖ номли ширкатлар киритилган. Улар ўтган йилнинг март ва июн ойларида таъсис қилинган бўлиб, ўтган давр мобайнида Россияга миллионлаб долларлик ғарб санкциялари билан тақиқланган маҳсулотларни етказиб беришган.
Икки кун аввал Washington Post нашри Америка ҳукумати тизимидаги манбаларига таяниб, АҚШ Қирғизистондаги янги ширкатларнинг санкцияга киритилиши мумкинлиги ҳақида ёзган эди. Бу ширкатлар Европа ва Осиёдан товар олиб, санкцияларни четлаб ўтиб Россияга етказиб бераётгани маълум бўлган.
«Бошқалар билан солиштирганда Қирғизистон катта давлат бўлмаса-да, унинг мисолида санкцияларни айланиб ўтиш учун қабул қилиб бўлмайдиган қулай муҳит яратувчи омиллар истисносиз яққол кўриниб турибди», – дея иқтибос келтиради газета.
Америка томонига кўра, санкцияга тушган товарларни қайта экспорт қилиш учун Россия махсус хизматлари жалб қилинган. Қирғизистондан товарларни олувчи фирмалар Россиянинг мудофаа саноати таъминотчилари бўлган, дейди Washington Post. Товарлар асосан Қозоғистон орқали олиб ўтилган.
Қирғизистон Ташқи ишлар вазири Жээнбек Қулубаев эса 14 май куни «Россия-1» давлат телеканалига берган интервьюсида Бишкек Ғарбнинг иккиламчи санкциялари жорий қилишига қарамасдан Москвага ҳамкорлик таклиф қилишини айтганди.
«Биз стратегик ҳамкорлармиз, ҳамкорлик қилишимиз учун ҳеч қандай тўсиқ йўқ. Бизнинг Ғарбдаги ҳамкорларимиз санкциялар жорий қилиниши мумкинлиги ҳақида айтмоқда. Аммо биз ҳам ўзимизнинг қоидаларимизга амал қиламиз ва мен ҳеч қандай муаммо кўрмаяпман», – деган эди вазир.
Бироқ 2-июн куни «Марказий Осиё – Европа иттифоқи» саммитида Қирғизистон президенти Садир Жапаров санкцияларни муҳокама қилиш учун ЕИ билан мулоқотга очиқ экани ва Европадаги ҳамкорларининг санкцияларга амал қилиш чақириқларига «тушуниш билан» қарашини таъкидлади.
Санкцияга тушган товарларни Қозоғистон орқали қайта экспорт қилиниши ҳақида аввалроқ «Важние истории», OCCRP нашрлари ва Spiegel журнали ҳам ёзганди. Журналистларнинг биргаликда 20 майда чоп қилинган суриштирувдан маълум бўлишича, Россия Ғарб санкцияларини айланиб ўтиб, ҳар ойда Қозоғистон орқали миллионлаб долларга дронлар ва микроэлектронлар сотиб олади.
Журналистларга кўра, Қозоғистоннинг Da Group 22 компанияси Россиянинг «Стэк» фирмасига микросхема ва бошқа эҳтиёт қисмлар етказиб беради. «Стэк»нинг бош харидори эса Россия куч тизимлари учун махсус техника ишлаб чиқарадиган ширкатдир.
Суриштирувда айтилишича, Қозоғистонда уруш бошлангандан сўнг очилган «Аспан арба» компанияси Россиянинг «Небесная механика» ширкатига 500 та дрон етказиб берган. Дронларни бу ширкатдан «Рись» қуролли можаролар фахрийлари федерацияси ва амалдаги Россия ҳарбийлари сотиб олган.
Бу хабарларга жавобан Россия президенти матбуот котиби Дмитрий Песков изоҳ бериб,
“Қирғизистон Россиянинг яқин ҳамкори, икки давлат ўртасидаги муносабатлар ва интеграция жараёнлари ривожланган, Россия Федерацияси эса уларни янада ривожлантириш ниятида”, деди.
Қирғизистон эса санкцияга киритилган товарларни чегарадан ўтказмаслик чораларини кўришини маълум қилган. Бу ҳақда 21 июлда Вазирлар маҳкамаси раиси Ақилбек Жапаров айтди.
АҚШ аввалроқ Россиянинг ҳарбий тармоғига кўмаклашган Tro.Ya деб аталган бир қирғиз ишхонасига санкция киритган эди.
Оқбура, Бишкек.
Расм интернетдан олинди
