Ўзбекистонда ўз жигарпорасини сотишга уринган яна бир аёл ушланди

Болафурушлик фактлари ортида ўта жиддий ижтимоий муаммо яширинганини кўриш вақти келди.

Фарғона вилояти Ички ишлар бошқармаси матбуот хизмати тарқатган маълумотда айтилишича, вилоятининг Учкўприк туманидаги Катта Кенагас қишлоғида ўзининг саккиз ойлик фарзандини сотишга уринган аёл қўлга олинган.

Маълум бўлишича, болафуруш аёл Фарғона шаҳридаги массаж салонларидан бирида ишлаб, ўша ернинг ўзида яшаб келган. Аёлнинг айтишича, у қизалоғини 10 минг долларга сотиб, унинг пулига квартира сотиб олмоқчи бўлган. Боланинг отаси ким экани ҳақида маълумот йўқ.
Расмий маълумотда аёл сотишга чоғланган фарзанди учун пул олаётган пайтида ашёвий далиллар билан ушлангани ва мазкур ҳолат юзасидан терговга қадар текширув ишлари олиб бориляётгани айтилади.

Бу Ўзбекистонда ўз фарзандини сотишга уриниш билан боғлиқ ягона ҳолат эмас. Бунгача ҳам чики ишлар органлари болафуруш аёлларнинг ушлангани ҳақида маълумотлар тарқатиб келган. Боласи учун аёллар турли миқдорда пул сўрашган.

Масалан, 2021 йилнинг февралида Навоий шаҳрида 3 ойлик фарзандини 25 минг долларга сотмоқчи бўлган аёл қўлга олинган. Болани сотиб олмоқчи бўлган фуқаро чақалоқ эвазига юқорида айтилган нархдаги икки хонали уй олиб беришни таклиф қилган.

Маълумотларга кўра, бола никоҳсиз дунёга келган.

Икки йил аввал августда яна шундай ҳолат Тошкентда қайд этилган. Унда ўзининг 8 ойлик боласини 7 минг долларга сотмоқчи бўлган она ва унинг дугонаси қўлга олинган. Маълум бўлишича, боланинг онаси дугонаси билан тил бириктириб, ўзининг 8 ойлик фарзандини 4 минг долларга сотмоқчи бўлган. Аммо дугонаси яширинча харидордан яна 3 минг доллар талаб қилган.

Шундан сўнг харидор бу ҳолат бўйича прокуратурага мурожаат қилган. Аёл ва унинг дугонаси қўлга олиниб, уларнинг бири 3,5 йил, иккинчиси 5 йил муддатга озодликдан маҳрум қилинган. Аёлларнинг ёши йигирмага ҳам етмаган бўлган.

Бундан аввалроқ яна Фарғонада беш ёшли ўғлини 5 минг долларга сотишга уринган аёл қўлга олинган, Андижонда эса тўрт ойлик фарзандини 5200 долларга сотишга уринган аёлга суд ҳукми ўқилгани ҳақида хабар берилган.

Бошқа бир хабарга кўра, 2021-йилнинг октябрида андижонлик 28 ёшли аёл 3 кунлик чақалоғини Тошкентда 18 минг долларга сотаётганда қўлга олинган. Бу унинг учинчи фарзанди бўлган. У беш йил муддатга озодликдан маҳрум қилинган.

Бундан сал аввалроқ Сирдарёда 5 кунлик чақалоғини беш минг долларга сотаётган аёл, Сурхондарёда эса икки ойлик чақалоғини 6 миллион сўмга сотаётган аёл қўлга олингани хабар қилинган.

Бунга ўхшаш воқеалар ҳақида эшитганимизда, одатда боласини сотишга уринган аёлларни сўкиб улардан нафратланамиз, жазо берилганини эшитиб, кўнглимиз жойига тушади. Аслидачи?

Хўш, эс-ҳуши жойида, тани-жони соғлом аёлларнинг ўз қонидан бўлган жигарпораларини сотишга нима мажбур қилмоқда. Сотилмай қолган боланинг тақдири нима бўлади? Узоқ йиллар бола кўриш орзусида юриб, ҳеч бўлмаганда бировнинг боласини сотиб олишга қарор қилган, лекин бундан ҳам маҳрум бўлган оилачи?

Эҳтимол, бола сотиш ҳақидаги бу расмий маълумотлар аҳволни тўла намоён қилмас, чунки Ички ишлар органлари доим ҳам бундай ҳолатлар ҳақида очиқ хабар беравермайдилар. Шунга қарамай, Ўзбекистонда бу муаммо бўйича бирор тадқиқот олиб борилгани, унинг сабаблари ҳақида очиқ маълумот ҳам йўқ.

Бола савдосининг бу қадар оммалашувига сабаб – кўпинча никоҳсиз туққан ёки ажрашган  аёлларнинг оғир ҳаётий вазиятга тушиб қолиши деб таҳмин қилиш мумкин. Иккинчи томондан, талаб бор экан, таклиф ҳам доим бўлаверади. Яъни, Ўзбекистонда ҳам (бу ҳақда расмий маълумотлар бўлмаса ҳам) бутун дунёда бўлгани каби бепуштлик хасталиги кенг тарқалгани ҳақида хулоса қилиш мумкин.

Умумжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти тарқатган маълумотга кўра, бугунги кунда Ер юзи аҳолисининг 17,5 фоиз аҳолиси бепуштликдан азият чекади. Бошқача айтганда, Ер юзидаги 48,5 миллион жуфтлик фарзанд доғида яшайди, умуман эса бу хасталикка чалинганлар сони 186 миллион кишига яқинни ташкил қилади. Улардан 19,2 миллиони умуман фарзанд кўришмаган. Қолганларининг эса, соғликлари иккинчи, учинчи ва ҳоказо фарзандини кўришга имкон бермайди.

Умумжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг махсус докладида айтилишича, 50 фоиздан кўпроқ ҳолатларда бепуштликнинг сабаби эркакларда экани аниқланган. Лекин афсуски, бизнинг минтақада бефарзанд оилаларнинг аксариятида бунга келинлар айбдор ҳисобланишади ва кўпинча тоқи-лаънатга дучор бўлишади.

Оқбура, Бишкек.

Суратда: боласини сотмоқчи бўлган аёл. “Ёшлар” телеканали сайтидан олинди