Россия-Украина уруши: Бу бармоғимни тишласам ҳам оғрийди, бунисини тишласам ҳам…

Россия билан Украина ўртасидаги уруш қўшни давлатларни жиддий ташвишга солмоқда.

Қишнинг охирги куни, 28 февралда АҚШ давлат котиби Энтони Блинкеннинг Марказий Осиё давлатлари Ташқи ишлар вазирликлари раҳбарлари билан ойлайн учрашуви бўлиб ўтди. Бу ҳақда Блинкен Твиттер орқали маълум қилди. Унинг айтишича, учрашув Россиянинг Украинага қилган тажовузини қоралаш учун ўтказилган.

“Биз [Марказий Осиё давлатлари билан] 30 йил давомидаги ҳамкорлигимизнинг ва уларнинг суверенитети, мустақиллиги ҳамда ҳудудий бутунлигининг қадрли эканини таъкидладик”, – деб ёзган Энтони Блинкен.

Давлат котиби учрашувда айтилган гаплар, унинг натижалари ҳақидаги тафсилотларни келтирмаган. Минтақа давлатларининг бу учрашув ҳақида бераётган расмий маълумотларида ҳам Россияни қоралаш ҳақида гап бўлгани эслатилмаяпти.

Қирғизистон Ташқи ишлар вазирлиги берган хабарга кўра, вазир Руслан Қазақбаев мамлакатнинг Украинадаги воқеаларни ташвиш билан кузатиб бораётганини айтди. Бу жанжал икки қардош халқ ўртасида бўлаётганини эътироф этган Қазақбаев қирғиз халқининг рус халқи билан ҳам, украин халқи билан ҳам тарихий дўстлик алоқалари борлигини айтиб ўтди.

Қирғизистон ташқи ишлар вазири шуни ҳам таъкидлаб ўтдики, бугунги кунда дунёда тинчлик ва хавфсизликни таъминлашда БМТ Хавфсизлик Кенгашига алоҳида масъулият юкланмоқда.

Учрашув давомида уруш туфайли Россияга қарши киритилаётган санкциялар бошқа давлатларга ҳам салбий таъсир кўрсатиши ҳам айтиб ўтилди.

Уруш бошлангандан буён дунё маълумот майдонида маълумот уруши ҳам қизғин олиб борилмоқда. Урушдан манфаатдор ҳар икки томон ўз атрофида имкон қадар кўпроқ давлатларни тўплашга интилмоқда. Шу мақсадда Украина-Россия можаросига тортилган йирик давлатлар айрим маълумотларни ўз фойдасига ўзгартириб кўрсатишга интилган ҳоллар ўрин олмоқда.

Масалан, Россия ва Ўзбекистон президентларининг 25 февраль куни ўтган телефон орқали мулоқотидан сўнг Россия расмий маълумот манбалари Ўзбекистон раҳбариятининг Украинага қарши бошланган “махсус операция”га “тушуниш билан муносабат билдирганини” ёзиб чиқишди.

Шундан сўнг Ўзбекистон президенти матбуот котиби Шерзод Асадов журналистлар билан бўлган мулоқотда бу масалага ойдинлик киритиб, Россиянинг Украинада олиб бораётган ҳарбий амалиётлари масаласида «Ўзбекистон вазмин, нейтрал позицияни эгаллашини» маълум қилди.

«Россия президенти давлатимиз раҳбарини махсус операция тўғрисидаги қарорнинг сабаблари ва ҳолатлари ҳақида маълум қилди. Ўз навбатида, Ўзбекистон раҳбари томонлар тез орада вазиятни ҳал қилиш ва унинг янада кескинлашувига йўл қўймасликнинг ўзаро мақбул йўлларини топишига умид билдирди», – деди Асадов.

Асадов шунингдек Ўзбекистоннинг Россия ва Украина билан анъанавий равишда яқин, дўстона муносабатларга эга эканини таъкидлади.

“Биз бепоён минтақамизда тинчлик, барқарорлик ва изчил тараққиётни таъминлашдан манфаатдормиз. Барча юзага келадиган низо ва келишмовчиликлар фақат халқаро ҳуқуқ асосида ҳал этилиши керак», – деди Шерзод Асадов.

Кеча, АҚШ президентининг матбуот котиби Жен Псаки маҳаллий телеканал билан суҳбати чоғида Хитойнинг АҚШ ва унинг иттифоқчилари томонидан Россияга қарши киритилган санкцияларнинг айримларига қўшилганини маълум қилган эди.

Шундан сўнг Хитой Ташқи ишлар вазирлигининг расмий вакили брифинг ўтказиб, Пекиннинг санкцияларни можароларни ҳал қилиш воситаси сифатида қўллаб-қувватламаслигини билдирди.

Шунингдек расмий вакил АҚШдан Украина масаласини ҳал қилишда Хитой ва бошқа давлатларнинг қонуний ҳуқуқ ва манфаатларига зарар етказмасликни талаб қилди.

Эслатиб ўтамиз, 24 февраль куни эрта тонгда Россия қўшинлари Украина ҳудудига кириши билан бошланган уруш бешинчи кун давом этмоқда. Россия қўшинлари Украина пойтахти Киевгача етиб боришган, бошқа йирик шаҳарлар атрофида ҳам қаттиқ жанглар бормоқда.

Россия Украинанинг асосий ҳарбий салоҳияти йўқ қилинганини айтмоқда, лекин Украина президенти Владимир Зеленский ҳамон Киевда эканини айтиб, то ғалабага қадар шу ерда қолишини маълум қилмоқда. Украина кеча ўзини Европа Иттифоқига қабул қилинишини сўраб расмий ариза берган. Бироқ Европа Иттифоқига кирган давлатларининг кўзга кўринган вакиллари бу масаланинг ҳал қилиниши учун кўп вақт талаб қилинишини айтиб чиқишди.

Кеча Белаусь ва Украина чегараси яқинида Россия ва Украина расмий вакиллари ўртасида урушни тўхтатиш бўйича музокаралар бўлиб ўтди. Унинг натижалари эълон қилингани йўқ. Шу нарса маълумки, музокаралар икки кундан кейин давом эттирилади.

Музокаралар давомида ҳам ундан кейин ҳам уруш ҳаракатлари тўхтатилгани йўқ. Россия бу урушни Украинани ҳарбийлаштиришдан ва миллатчиликдан тозалаш мақсадида олиб бораётганини айтмоқда. Украина эса бу ҳаракатларни ўзга, мустақил давлатнинг мустақиллигига тажовуз қилиш эканини таъкидламоқда.

АҚШ ва Европа Иттифоқи давлатлари, дунёнинг бошқа кўплаган мамлакатлари ҳам бу урушни қоралаб, Россиядан уни тўхтатишни талаб қилмоқдалар. Шу мақсадда Америка ва унинг иттифоқчилари Россияга қарши мисли кўрилмаган, кенг кўламли иқтисодий санкциялар киритмоқдалар. Бунинг оқибатида нафақат Россия, балки у билан тиғиз иқтисодий алоқаларга эга бўлган Марказий Осиё давлатларида ҳам АҚШ доллари ва Евронинг курси кескин кўтарилиб, миллий валюталар курси тушиб кетяпти.

Оқбура, Бишкек.

Расм интернетдан олинди.