Россия паспорти: Олиш ҳам осон, йўқотиш ҳам – гап урушга бориш ёки бормасликда
Россияда Украина урушига бормаганларни фуқароликдан маҳрум қилиш масаласи яна кўтарилди.
Россиянинг Украинадаги уруши бошланганидан буён Марказий Осиё даватларидан борган меҳнат муҳожирларини жанггоҳга жалб қилишга уриниш кучайди. Айниқса, ўткан йили президент Путин қисман сафарбарлик эълон қилиб, юз минглаб туб россияликлар мамлакатни ташлаб қочишгач, бу ҳаракатлар яна кучайди.
Муҳожирларни урушга тортишнинг кучли ричаги сифатида улар турли йилларда олган Россия паспортлари ишга солинмоқда. Яъни, урушга боришдон бош тортганлар марҳамат қилиб, Россия паспортини қайтариб берсинлар. Сўнгги бир йил ичида бу масала турли даражада кўтарилиб келмоқда.
Давлат думаси депутатларидан кейин энди эстафета Россия Тергов қўмитаси раиси Александр Бастрикинга ўтди. Куни кеча у ҳам муҳожирлар Украинадаги урушда иштирок этишдан бош тортса, уларни Россия фуқаролигидан маҳрум этишга чақирди. Бу ҳақда Тергов қўмитаси матбуот хизмати хабар берди.
«Махсус ҳарбий операция давом этаётган бир пайтда, фикримча, муҳожирларни ҳам унга жалб қилиш зарур. Агар муҳожирлар Россия фуқароси сифатида ҳарбий бурчини бажаришга тайёр бўлмаса, бундай шахсларни фуқароликдан маҳрум этиш тўғрисида қарор қабул қилиш керак», – деди у.
Муҳожирлар эса урушга бориб, омон келганларида ҳам ўз юртларида бир неча йилга қамаиб кетишлари мумкин. Бундай ҳолатлар, яъни, Украина урушида қатнашгани учун ўз юртида қамалганлар аста-секин пайдо бўла бошладилар. Тўғри, Қирғизистонда бу айблов билан 10 қамалган фуқаронинг иши қайта кўриб чиқиш учун судга қайтарилди. Экспертлар буни Россиянинг босими остида бўлган деб ҳисобламоқдалар.
Муҳожирларнинг урушга жалб қилинаётгани ҳақида 2022 йил октябр ойида муҳожирлар ҳуқуқини ҳимоя қилиш билан шуғулланувчи маҳаллий ҳуқуқбон Валентина Чупик хабар қилган. У Москвадаги Сахарово муҳожирлар марказида чет эл фуқароларининг урушда қатнашиш учун шартнома имзолашга мажбурланаётгани ҳақида хабар берган эди.
Сўнгги пайтларда Россиянинг қатор минтақаларида яқинда Россия фуқаролигини олган ва ҳарбий хизмат рўйхатидан ўтмаган муҳожирларни аниқлаш рейдлари ўтказилмоқда. Полиция бундайларга турган жойида урушга чақирув қоғозларини топширмоқда.
Путин апрель ойида имзолаган «РФ фуқаролиги тўғрисида»ги қонуннинг янги таҳририга биноан фуқароликни эндигина олган одамлар ҳарбий хизматдан бўйин товлагани учун фуқароликдан маҳрум қилиниши мумкин. Бастрикин эса, фуқароликни бир неча йиллар аввал олганларга нисбатан ҳам ана шундай чора кўришни таклиф қилмоқда.
Россиянинг бир неча ҳафтада битириши режалаштирилган Украинадаги махсус ҳарбий операцияси бошланганига (2022 йил, феврал) икки йил бўлай деб қолди. Шундан бери ҳар икки томондан ўн минглаб одам ҳалок бўлди. Қурбонлар орасида тинч аҳоли вакиллари ҳам бор. Ҳар икки томон ҳам қурбонлар бўйича аниқ маълумот беришмаяпти ва душман томондан ўлганлар сони ҳақида турли маълумотлар бериб келишяпти.
Би-би-си корпорациясининг очиқ манбалардан йиққан маълумотлари асосида тасдиқланган Россиянинг ҳарбий йўқотишлари 34 минг кишидан ошган. Улар орасида бир нечта генерал ва катта зобитлар борлиги маълум. Украинанинг йўқотишлари хусусида Би-би-си сукут сақлаб келмоқда. Умуман, ғарб матбуоти бу урушни бир томонлама, Украина фойдасига ёритиб келмоқда. Шу каби Россия ва унга хайрихоҳ бўлган давлатларда ҳам ана шундай бир томонламаликни ва пропагандани кузатиш мумкин.
Охирги пайтларда Озодлик радиоси суҳбат қилган муҳожирларнинг айтишича, номаълум шахслар уларга қўнғироқ қилиб, енгил йўл билан Россия фуқаролигини олишни таклиф қилишмоқда. Шарт – урушга қатнашиш керак. Муҳожирларнинг эътироф этишларича, аввал бундай бўлмаган ва сўнгги йилларда Россия паспортини олиш жуда қийинлашиб кетган эди. Демак, паспорт олиш яна еенгиллашди, фақат бунинг учун ҳаётингни хавф остига қўйишинг керак.
Шу вақтнинг ўзида Россия фуқаролигини йўқотиш ҳам анча “енгиллашган”. Жумладан, энди Россия ҳудудида оммавий тартибсизликларни уюштиришганлик, намойишлар тўғрисидаги қонунни такроран бузганлик, дезертирлик, «хорижий агентлар» тўғрисидаги қонунчилигига риоя қилмаганлик учун, шунингдек, Россия армияси ҳақида «сохта» ва «обрўсизлантирувчи» маълумотларни тарқатганлик учун ҳам Россия паспорти олиб қўйилиши мумкин.
Мамлакат конституциясига кўра, Россия фуқаролигини туғма ҳаққи орқали олган шахслар (яъни, Россияда туғилган одамлар) фуқароликдан маҳрум қилиниши мумкин эмас.
Оқбура, Бишкек.
Расм интернетдан олинди
