Сайламасанг, … кўрасан!
Ана холос! Қирғизистонда сайловга боришни истамаганларга жарима солишмоқчи.
Ўзининг турли ажабтовур таклифлари билан танилган Қирғизистон парламенти депутати Тазабек Икрамов сайловда қатнашишни истамаган сайловчиларни жаримага тортиш таклифи билан чиқди.
Депутат бу борада тегишли қонун лойиҳасини ёзиб, расман рўйхатдан ўтказган. Қонун лойиҳаси қоидага кўра парламент сайтида эълон қилиниб, жамоатчилик муҳокамасига олиб чиқилган.
Сўнгги пайтларда Қирғизистонда сайловга боришни истаган одамларнинг сони қисқариб бормоқда. Аҳвол шундай кетаверса, яқин йилларда одамлар умуман сайловга бормай қўйишлари мумкин. Масалан, яқинда Бишкек шаҳридаги сайлов округларидан бирида ўтган ва натижалари бекор қилинган парламент депутати сайловига сайловчиларнинг 14 фоизи ҳам (13,9%) келмаган.
Икрамовнинг фикрича, жарима солиш йўли билан бу вазиятни ўнглаш мумкин.
Маълумки, Марказий Осиёда аҳолиси энг сиёсатлашган давлат Қирғизистон бўлиб, мустақилликнинг ўтган 30 йили ичида мамлакатда уч марта давлат раҳбари куч ишлатиш йўли билан алмашган.
Расман “инқилоб” деб аталган бу воқеаларга тарих ўзининг холис баҳосини берар, ҳозирча шуниси аниқки, мамлакатдаги сиёсий талашлар ва улар оқибатида ҳокимият алмашувида аҳолининг кичик бир қисми иштирок этади, холос.
Бундай митинглар ва сайловлардаги фаолликни кузатувчилар пул, молиявий муаммолар асосидаги шахсий манфаат билан боғлайдилар. Яъни, одамлар маълум пул эвазига исталган масалада ва вақтда митингларга чиқиб бериши, ёки сайловларда у ёки бу номзодга овоз беришлари мумкин. Сайловларда чинакам жон куйдириб, фаол ишлаб берган одамлар эса, кўряптики, уларнинг уринишлари, берган овозлари амалда кўп нарсани ҳал қилмаяпти.
Одатда депутатларнинг аксарияти ҳам, янги сайланган давлат раҳбарлари ҳам маълум вақт ўтгач, сайлов олдидан берган ваъдаларини унутиб, ўзларининг ёки партияларининг манфаатларини халқ манфаатларидан юқори қўйишини намойиш қилмоқдалар. Сайланган депутатлар норози бўлган сайловчиларга, “мен сенинг овозинг учун пул тўлаб қўйганман, демак, талаб қилишга ҳаққинг йўқ”, дегандай жавоб қилган ҳолатлар ҳам кам эмас.
Депутатнинг таклифига кўра, жўяли сабабсиз президентлик ёки парламент сайловларига келмай қўйган фуқароларга 5000 сўм (ҳозирги курс билан $60 атрофида) миқдорида жарима солиниши мумкин. Тазабек Икрамовнинг айтишича, дунёнинг кўплаб давлатларида сайловда иштирок этмаган фуқаролар турли кўринишда жавобгарликка тортилади.
Бу ташаббусини депутат “халқ ҳокимияти” принципининг бузилишини олдини олиш истаги билан тушунтирган.
Балки, жазолаш ўрнига сайловчиларнинг сайловларга ва сайланганларга одамлар ишончини орттириш учун депутатлар ва бошқа сайлов органлари обрўсини ошириш, номзодлар сифати ва қадрини кўтариш ҳақида ташвиш қилиш керакдир?
Оқбура, Бишкек.
Расм интернетдан олинди
