Ташқи миграция хизмати: Давлатдан ҳам олишади, меҳнат муҳожирларидан ҳам

Ўзбекистон ташқи миграция агентлиги раҳбари коррупцияда айбланиб ҳибсга олинди.

Ўзбекистон Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги тарқатган маълумотга кўра, агентлик директори Афзал Ирматов ҳибсга олинган. Хабарда Ирматовнинг қандай жиноятларда айбланаётгани очиқланмаган бўлсада, бу ишнинг коррупцияга алоқадорлиги ҳақида хулоса қилишга асослар етарли. Чунки кўпдан бери бу идора иши билан боғлиқ норозиликлар бўлиб келаётганди.

Шу нарса ҳам маълумки, жиноий иш жорий йилнинг январида Давлат хавфсизлик хизмати томонидан қўзғатилиб, 3 январь куни агентлик биносида тинтув ўтказилган. Ирматовнинг ўзи ва яна уч амалдор сўроқ қилиниб, сўроқ қилинганлардан 1-2 нафари ўша пайтдаёқ ҳибсга олинган. Шундан буён Ирматовнинг ишга чиқмаётгани айтилади.

Kun.uz нашрининг ёзганларига қараганда, масала ўзбекистонлик меҳнат фуқароларини чет элларга, асосан Жанубий Кореяга жўнатиш билан боғлиқ. Бу давлатда ишлашни истаганлар корейс тилидан имтиҳон топширишлари керак бўлиб, ҳар йили бир неча бор ўтказиладиган ана шундай имтиҳонда 10-15 минг киши қатнашади. Лекин…

Kun.uz берган маълумотга кўра, 2022 йилда 4 марта ана шундай имтиҳон ўтказилган бўлса, уларнинг иккитаси ҳақида очиқ эълон қилинмаган. Ҳозир бу масала юзасидан текшириш ишлари олиб борилмоқда. Бу ҳолат жорий йилда ҳам такрорланган. Жанубий Кореянинг расмий сайтида бу йилги имтиҳонлар 14 мартдан 7 апрелгача бўлиб ўтиши аниқ кўрсатилган бўлишига қарамай, Ўзбекистонда, агентлик сайтида имтиҳонларнинг “яқинда ўтиши” ҳақидаги мужмал маълумот фақат 9 мартда пайдо бўлган.

Kun.uz мухбири агентлик матбуот хизматига бу ҳақда савол бергандан кейин бир-икки дақиқа ўтиб агентликнинг Telegram каналида имтиҳонларнинг 14 мартдан 7 апрелгача бўлиб ўтиши ҳақида хабар пайдо бўлган. Нашрнинг фикрича, имтиҳон кунларининг бу қадар кеч эълон қилиниши туман ва шаҳарларда талабгорлардан пул олиб, ишга юбориш билан шуғулланувчиларга “шароит яратиш билан” боғлиқ бўлиши мумкин. Чунки минглаб ишлаш учун Кореяга бориш истагида бўлганлар имтиҳон топширишга улгурмай қолишгач, ўртачилар ўзларининг одамларини ўша имтиҳондан осонроқ “ўтказиб олишади”.

Жанубий Корея билан тузилган келишувга кўра, бу давлат тил ўрганиш учун махсус китоблар ишлаб чиқариб, Ўзбекистонда тарқатилган, навбатдаги имтиҳон ўтказилиши ҳақидаги маълумот эса Ўзбекистоннинг асосий нашрларида олдиндан берилиши керак. Буни  Жанубий Корея талаб қилган бўлсада, кўриниб турибди-ки, ҳатто Ташқи миграция агентлиги ҳам бу хабарни яширишга уриниб келган.

Расмий маълумотларга кўра, бугунги кунда Кореянинг турли корхоналарида 230 минг атрофида бўш иш ўрни бор. Бу бўшлиқни ёпиш мақсадида, 2023 йилда Корея ўнлаб хорижий давлатлардан 110 минг нафар ишчи кучи олиб келишни режалаштирган.

Ўзбекистон президентининг 2018 йилда қабул қилинган махсус қарорида ташкиллаштирилган меҳнат миграциясини ривожлантириш ва тартибсиз, ноқонуний меҳнат миграцияси ҳажмини камайтириш кўзда тутилган. Фармон бу ишни агентликка юклаб, зарур ишларни уюштириш учун ўша йили агентликка 115 млрд сўм ($10 млн. атрофида) маблағ ҳам ажратган.

Демак, агентликнинг давлатдан ҳам, одамлардан ҳам мўмай пул олаётганига қарамай, ташқи миграцияни ташкил қилиш ҳамон ўлжа-жўлда қолиб келяпти.

Бугунги кунда турли манбаларга кўра, 2,5 миллиондан 3,5 миллионгача бўлган Ўзбекистон фуқаролари турли давлатларда меҳнат миграциясига жалб этилган. Уларнинг асосий қисми Россияда бўлиб, бу давлатда ишлаётган ўзбекистонликларнинг сони 2 миллион киши атрофида экани айтилади.

Тажриба кўрсатиб турганидек, ҳатто нисбатан яқин ва тушунарлироқ бўлган рус тилини ҳам билмаслик оқибатида меҳнат мигрантлари турли муаммоларга дуч келмоқдалар. Кўпчилик ўз савиясига яраша иш топиб, муносиб маош олишга қийналса, қилган меҳнати учун пулини ололмай юрганлар ҳам кўплаб топилади. Турли тадқиқотларга қараганда, айнан тил ва Россия қонунларини, ўз ҳуқуқларини билмасликлари оқибатида Тожикистон ва Ўзбекистондан борган мигрантлар асосан “қора ишларда” ишлашади.

Қизиғи, Kun.uz берган маълумотга кўра, ҳисбга олинган Афзал Эрматов 2018 йилда фирибгарлик ва жуда кўп миқдорда пора беришда айбланиб, жарима тўлаш билан қутулган. Шунга қарамай, Эрматов 2022 йил 17 мартдан агентлик бошлиғи вазифасини бажарувчи этиб тайинланган. 2022 йил 1 ноябридан эътиборан агентликнинг тўлақонли бошлиғи сифатида ишлаб келаётган экан.

Яна бир қизиқ маълумот шуки, Афзал Эрматовнинг агентлик раҳбари этиб тайинлангани ҳақида на бирорта расмий нашр ва на агентликнинг сайтида маълумот берилмаган. Ўзбекистон Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги мамлакатдаги энг коррупциялашган ташкилотлардан бири экани айтиб келинади.

Жумладан, 2017 йилнинг баҳорида айнан Жанубий Кореяда ишлашни истовчиларни синовдан ўтказиш борасидаги жамоатчиликнинг норозилиги туфайли агентликнинг ўша пайтдаги раҳбарларидан Улуғбек Назаров ишдан олинган эди. Кейинроқ агентлик директори Равшан Ибрагимов, унинг ўринбосари Улуғбек Назаров, собиқ бўлим бошлиғи Алижон Абдуллаев ва бўлажак мигрантларни ўқитиш маркази директори Озод Махсудовлар йирик коррупцияда айбланиб, 12 йилгача озодликдан маҳрум қилинишган.

Оқбура, Бишкек.

Расм интернетдан олинди

боғлиқ хабарлар

Изоҳ қолдиринг