Замонавий қулчилик: Қозоғистонда ўнлаб ўзбекистонликлар қулликдан халос қилинди
Марказий Осиё ўлкалари ичида айнан шу давлатда қулчилик авж олиб, ҳамон давом этиб келяпти.
Қозоғистон полициси ходимлари Қозоғистон жанубидаги Чимкент шаҳрида жойлашган иккита ғишт заводида ноқонуний равишда эксплуатация қилиниб келган 60 нафардан ортиқ Ўзбекистон фуқаросини озод қилди. Бу ҳақда Ички ишлар вазирлигининг Polisia.kz сайти хабар берди.
Мамлакат ИИВ маълумотларига кўра, Ақтўбе шаҳрида яшовчи шахс полицияга мурожаат қилган. Унинг аризасида айтилишича, Ўзбекистон фуқароси бўлган укаси Чимкентдаги ғишт заводида меҳнат қуллигидан қочган ва Алмати шаҳрига етиб келган. Бироқ у ерда ғишт заводидан келган одамлар уни ушлаб олиб, қайтиб боришни талаб қилишган ва қўрқитишган. Кейин уни пойлаб юриб, ўғирлаб кетишган.
Шундан сўнг Алмати шаҳри ИИБ Уюшган жиноятчиликка қарши кураш бошқармаси ва Ауэзов туман ИИБ ходимлари Чимкент шаҳрига бориб, у ерда 1992, 1994 ва 1992 йилларда туғилган уч нафар фуқарони қўлга олишди, – дейилади ИИВ тарқатган хабарда. Улардан икки нафари бир туғишган ака-укалар экан.
Шаҳардаги иккита ғишт заводи ҳудудини тинтув қилган тезкор ходимлар у ерда ноқонуний ишлатилаётган 60 дан ортиқ хорижлик ишчилар борлигини аниқлашган. Уларнинг барчаси Ўзбекистон фуқаролари экани маълум бўлган.
Судга қадар ўтказилган тергов-суриштирув ишлари давомида аниқланишича, заводга ишга таклиф қилинган хорижликларнинг ҳужжатларни олиб қўйилиб, уларни ойлик тўламай ишлатишган. Вақти-вақти билан уларга жисмоний зўрлик ишлатилиб, зўравонлик билан қўрқитиб ушлаб туришган.
Бугунги кунда жабрланганларнинг 25 нафари ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш учун «Сана сезим» юридик маркази қарамоғига ўтказилиб, қолганлари шахсини тасдиқловчи ҳужжатлари йўқлиги сабабли полициянинг бўлиштирув қабулхонасига жойлаштирилган.
Ғишт заводлари эгаларига нисбатан Жиноят кодексининг икки моддасига кўра, «Меҳнат эксплуатацияси мақсадида қонунга хилоф равишда озодликдан маҳрум қилиш» ва «Бошқаларнинг ҳақ-ҳуқуқларини поймол қилиш» айблови билан жиноий иш қўзғатилган.
Ўзбекистон тарафидан бу воқеага бирор реакция бўлгани ҳозирча маълум эмас.
Маълумот учун: Қуллик — эксплуатациянинг тарихан дастлабки ва энг қўпол шакли, унда қул ишлаб чиқариш қуроли қаторида фойдаланилган, қул ўз хўжайини — қулдорнинг мулки ҳисобланган. Қулликнинг манбаи: уруш ёки қароқчилик пайтида асир олинган бегона қабила аъзолари, жиноят қилган ёки қарзларини тўлай олмаган қабиладошлар, шунингдек, қулларнинг табиий кўпайиши, қуллар савдоси ва бошқалар… (Манба: qomus.info).
Қозоғистон минтақа давлатлари ичида мана шу жирканч жиноят тури ҳамон сақланиб қолаётган давлат ҳисобланади. Иш излаб борган муҳожирларнинг ҳужжатларини олиб қўйиб, уларни қулдек ишлатган ва ҳаққини бермай юрган ҳолатлар тез-тез аниқланиб туради. Бу қуллик балосига асосан Қирғизистон ва Ўзбекистон фуқаролари йўлиқишади.
Ана шундай ҳолатлардан бири ҳақида биз жорий йилнинг июнида ёзган эдик.
Айниқса, бу жиноят тури 1990-йилларда роса авж олган эди. Ўша пайтлар қирғизистонлик журналист Улуғбек Бабақулов бу мавзуни ёритиш мақсадида гўёки иш излаб, Қозоғистонга борган. Уни ўртамчилар 50 долларга сотиб юборишган ва маълум вақт журналист тамаки плантацияларида ишлаган. Катта қийинчилик билан у ердан қочиб кетгандан сўнг бу ҳақда катта мақола ёзган.
Оқбура, Бишкек.
Расм интернетдан олинди
